Η Νευροψυχολογία στις «υπηρεσίες» του πρωταθλητισμού

Γράφει ο Δημήτρης Πετρούνιας

Ως γενικός ορισμός η αθλητική νευροψυχολογία είναι ο κλάδος της ψυχολογίας που στοχεύει να κατανοήσει πως η δομή και η λειτουργία του εγκεφάλου σχετίζονται με τους μηχανισμούς της ανθρώπινης σκέψης και με τη συμπεριφορά του αθλητή.

Όπως γίνεται άμεσα αντιληπτό όταν αναφερόμαστε σε συνθήκες πρωταθλητισμού η σωματική όσο και η πνευματική προσπάθεια είναι οι καθοριστικοί παράγοντες της καλής απόδοσης και της εν δυνάμει επιτυχίας. Άξιο αναφοράς είναι τα λεγόμενα του κορυφαίου ποδοσφαιριστή Αντρέα Πίρλο όπου είχε αναφέρει χαρακτηριστικά πως  «Το ποδόσφαιρο παίζεται με το μυαλό,τα πόδια είναι απλά εργαλεία» δίνοντας κατά αυτο τον τρόπο έμφαση στο προφίλ που πρέπει να έχουν οι αυριανοί πρωταθλητές.

Οι ραγδαίες επιστημονικές εξελίξεις στη μελέτη της σύνδεσης μεταξύ των λειτουργιών του εγκεφάλου και των λειτουργιώνπου επιτυγχάνονται λόγω αυτού, συνηγορούν στο να αποτελέσει η νευροψυχολογική αξιολόγηση αναπόσπαστο κομμάτι της ολοκληρωμένης αξιολόγησης των αθλητών. Η εν λόγω αξιολόγηση επιτυγχάνεται κυρίως με:

• κατασκευή εργαλείων αξιολόγησης
• νευροψυχολογική εξέταση
• σύνθεση νευροψυχολογικού προφίλ επίδοσης
• στάθμιση βέλτιστων κριτηρίων απόδοσης

Aποτελούν καθημερινό φαινόμενο στο εξωτερικό οι υποψήφιοι αθλητές προς μεταγραφή, οι αθλητές πρωταθλητισμού, οι αθλητές στις ακαδημίες των ομάδων και οι προπονητές,  να υφίστανται νευροψυχολογικών αξιολογήσεων, βελτιστοποιώντας κατ’ αυτό τον τρόπο το επίπεδο άθλησης.

Όμως για να γίνουμε πλήρως κατανοητοί θα αναπτύξουμε ένα παράδειγμα. Όπως όλοι γνωρίζουμε κατά την διάρκεια ενός αγώνα οι αθλητές βιώνουν μια στρεσογόνα κατάσταση.

Η φύση της αθλητικής νευροψυχολογίας είναι να εξηγεί το πως προήλθε ο αθλητής σε αυτή την κατάσταση και πως μπορεί να την μετριάσει. Πιο συγκεκριμένα τα βασικά μέρη του εγκεφάλου που φέρουν ευθύνη γι αυτή την κατάσταση είναι η Αμυγδαλή, ο Υποθάλαμος και ο Ιππόκαμπος.

Όταν ο αθλητής αισθάνεται πως απειλείται τότε η Αμυγδαλή στέλνει σήματα συναγερμού στον Υποθάλαμο και στο Αυτόνομο Συμπαθητικό νευρικό σύστημα. Με την σειρά του ο Υποθάλαμος στέλνει σήμα για να ελευθερωθούν αδρεναλίνη, κορτιζόλη και νεροπινεφρίνη με τις τελευταίες να είναι χαρακτηριστικές στρεσογόνες ορμόνες δημιουργώντας κατά αυτό τον τρόπο το στρες στον αθλητή.

Αναλόγως τώρα το νευροψυχολογικό προφίλ του αθλητή, στο οποίο έχουμε καταλήξει μετά από σειρά νευροψυχολογικών εξετάσεων, κατασκευάζουμε μια φόρμουλα αντιμετώπισης της στρεσογόνας κατάστασης, ώστε να καταφέρει ο ίδιος να «αυτορυθμίζεται» κατά την διάρκεια του αγώνα.

Μετά βεβαιότητας η αντίληψη και έπειτα η χρήση διαδικασιών προς όφελος της ψυχολογίας των αθλητών είναι το μέλλον της επιστήμης στον αθλητισμό. Δεν πρέπει να λησμονούμε άλλωστε πως «τα πάντα είναι στο μυαλό μας» . . .

Στην εικόνα του θέματος, απεικονίζονται τοπογραφικά οι κυριότερες λειτουργίες του εγκεφάλου.

Σχόλια