Έχω ακούσει πολλές φορές παιδιά που ασχολούνται με τον αθλητισμό να εξωτερικεύουν τις σκέψεις που κάνουν για τον εαυτό τους: «Φοβάμαι/ δεν θέλω να συμβεί αυτό», «Δεν θέλω να χάσω αυτό το σουτ», «Φοβάμαι μην τους απογοητεύσω», «Είμαι άστοχος», «Τα θαλάσσωσα» και άλλες παρόμοιες αρνητικές δηλώσεις.
Δυστυχώς συχνά, όπως λένε οι ίδιοι, μιλούν με τέτοιο αυστηρό και άσχημο τρόπο στον εαυτό τους με τον οποίο δεν θα μιλούσαν ποτέ σε ένα φίλο ή συμπαίκτη τους, επαληθεύοντας το «Αν μιλούσες στους φίλους σου όπως μιλάς στο σώμα σου, δεν θα είχε μείνει κανείς από αυτούς» (M.Hutchins).
Γράφει η Ειρήνη Ρέρα* ψυχολόγος της ΠΑΕ ΠΑΟΚ
Τα παραπάνω αποτελούν κάποια παραδείγματα αρνητικού αυτοδιάλογου και όλα τα παιδιά που αθλούνται και στοχεύουν στην μεγιστοποίηση της απόδοσής τους, οφείλουν να μετατρέψουν κάθε αρνητικό αυτοδιάλογο στο παιχνίδι ή την προπόνηση σε θετικό.
Άλλωστε, «Δεν είναι τα διάφορα πράγματα που επηρεάζουν τους ανθρώπους αλλά οι σκέψεις τους για τα πράγματα αυτά» (Επίκτητος).
Ακόμα και κορυφαίοι αθλητές λένε πολλές φορές στον εαυτό τους «Πρέπει να μιλάω στον εαυτό μου πιο θετικά».
Γιατί;
Ο αρνητικός αυτοδιάλογος αποσπά τους νεαρούς αθλητές και κυρίως βλάπτει την αυτοπεποίθησή τους. Επιπλέον, πλήττει και όσους βρίσκονται γύρω τους, γιατί ένα αρνητικό περιβάλλον, επηρεάζει όλους όσους βρίσκονται μέσα σ’ αυτό.
Αξίζει να έχουμε κατά νου, ότι ένας αρνητικός αυτοδιάλογος συχνά αποτελεί μία αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Τα παιδιά λένε στον εαυτό τους ότι δεν πρόκειται να τα πάνε καλά, ή ότι δεν είναι καλοί σε κάτι και αυτό συμβαίνει τελικά. Για να λυθεί το πρόβλημα, τα παιδιά πρέπει πρώτα να αναγνωρίσουν ότι ο αυτοδιάλογός τους είναι αρνητικός. «Οι άνθρωποι πρέπει πρώτα να ακούσουν πως μιλάνε στους εαυτούς τους και έπειτα να αλλάξουν αυτή τη συνομιλία».
Κάθε σκέψη είναι ένας εσωτερικός διάλογος, μια συζήτηση με τον εαυτό μας. Η τεχνική του αυτοδιαλόγου αφορά τη συνειδητή αυτή συνομιλία. Είναι οι σκέψεις των αθλητών που γίνονται πριν, μετά ή κατά τη διάρκεια του αγώνα, κατά τη διάρκεια της προπόνησης και εκτελούνται σιωπηρά ή φωναχτά. Οι σκέψεις αυτές μπορούν να επηρεάσουν την απόδοσή τους θετικά ή αρνητικά, ανάλογα με το περιεχόμενό τους.
Ο αθλητής με την εξάσκηση αυτοδιαλόγου μαθαίνει πως να κατευθύνει τις σκέψεις του, ώστε να έχει τα επιθυμητά αποτέλεσμα. Μαθαίνουμε λοιπόν να κατευθύνουμε αυτές τις σκέψεις ώστε να έχουμε θετικά αποτελέσματα, χρησιμοποιώντας τον αυτοδιάλογο, ο οποίος θα συμβάλλει στη βελτίωση των επιδόσεων.
Για παράδειγμα, αντί για το «Θα χάσω αυτό το σουτ» θα ήταν καλό ένας αθλητής να πει στον εαυτό του «Έχω βάλει τέτοιο σουτ πολλές φορές, μπορώ να το βάλω και τώρα».
Άλλα παραδείγματα μετατροπής αρνητικού αυτοδιαλόγου σε θετικό είναι:
- Θα μπορέσω ποτέ να το κάνω σωστά; → Μπορώ να το κάνω!
- Είμαι τόσο χαζός. → Πάμε! Δυνατά!
- Είμαι τόσο αδέξιος. → Το ‘χω!
- Είμαι αδύναμος. → Είμαι πιο δυνατός απ’ ό, τι ο αντίπαλος!
Είναι καλό να γνωρίζουμε ότι τα παιδιά πρέπει να είναι υπομονετικά με αυτή τη διαδικασία. Δεν μπορούν να μετατρέψουν τις αρνητικές σκέψεις σε θετικές σε μία στιγμή. Ωστόσο, από τη στιγμή που έχουν εντοπίσει τις μορφές αρνητικού αυτοδιαλόγου που χρησιμοποιούν για τον εαυτό τους, έχουν ήδη κάνει ένα σπουδαίο βήμα.
Το ίδιο ισχύει και για τις περισσότερες νοητικές- ψυχολογικές τεχνικές στον αθλητισμό. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε ένα ριζωμένο τρόπο σκέψης ή μία μαθημένη ρουτίνα συμπεριφοράς σε μία νύχτα. Αλλά αν τα παιδιά γνωρίσουν τι πρέπει να αλλάξει, και εργάζονται σε αυτό καθημερινά για ένα διάστημα, θα δουν θεαματικά αποτελέσματα!
Η αναζήτηση για την ανάπτυξη μιας ισχυρής ποδοσφαιρικής ψυχικής ανθεκτικότητας οφείλει να ξεκινά μέσα από τις σκέψεις ενός αθλητή, και όχι από εξωτερικές πηγές, όπως προπονητές, γονείς, οπαδοί, ή μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Η εσωτερική φωνή που ο ποδοσφαιριστής επιτρέπει να κατοικεί στο μυαλό του, είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση ή την καταστροφή της ποδοσφαιρικής του αυτοπεποίθησης.
Ο αθλητής με ανθεκτικότητα, ψυχική δύναμη και σταθερά νοητικά χαρακτηριστικά επιτρέπει μόνο το θετικό αυτό-διάλογο κατά την ψυχική του προετοιμασία.
Άλλωστε πρέπει να προσέχουμε πως μιλάμε στον εαυτό μας, γιατί μας ακούει!!! (Lisa M.Hayes).
* Η κυρία Ειρήνη Ρέρα είναι απόφοιτος Ψυχολογίας Α.Π.Θ. και κάτοχος Μεταπτυχιακού στη Σχολική Ψυχολογία. Τον τελευταίο χρόνο παρέχει συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη στους αθλητές των Ακαδημιών της ΠΑΕ ΠΑΟΚ.
Διατηρεί γραφείο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης ενώ αποτελεί Εξωτερικό Συνεργάτη στην Α’ Ψυχιατρική Κλινική Α.Π.Θ., του Γ.Ν.Θ. Παπαγεωργίου, όπου παρέχει υποστηρικτική ψυχοθεραπεία σε ασθενείς και συμμετέχει στην εκπόνηση ερευνών σε υγιείς ή κλινικούς πληθυσμούς.
Πραγματοποιεί συναντήσεις με αθλητές, γονείς, παιδιά, εφήβους αλλά και ημερίδες σχετικά με θέματα που άπτονται της ψυχολογίας.
Επικοινωνία
Βασ. Όλγας 6, Τ.Κ.54640, Θεσσαλονίκη
Τηλ. 2310 84 54 20
Κιν. 6937 46 99 45
Ε-mail: eirinirera@hotmail.com
Σχόλια
