Γράφει η Γλυκερία Σκούρα, Ψυχολόγος
Ακούμε τη λέξη συγκέντρωση ολοένα και πιο συχνά από προπονητές, αθλητές, γονείς, αλλά και όλους όσους εμπλέκονται στο πλαίσιο του αθλητισμού, τόσο κατά τη διάρκεια των προπονήσεων και των αγώνων, όσο και κατά την αξιολόγηση της απόδοσης των αθλητών μιας ομάδας.
Είναι γεγονός λοιπόν πως το να παραμένει συγκεντρωμένος ένας αθλητής είναι εξαιρετικά σημαντικό και πιθανότατα να αποτελεί το κλειδί για μία πολύ καλή εμφάνιση ή ακόμα και τη νίκη, και πως αντίστοιχα τα χαμηλά επίπεδα συγκέντρωσης αποτελούν παράγοντα που μπορεί να οδηγήσει σε άσχημα αποτελέσματα και κακή απόδοση.
Κρίνεται λοιπόν απαραίτητο ένας καλός αθλητής να αναπτύξει την ικανότητα να διατηρεί τη συγκέντρωσή του, ξεπερνώντας άσχετες σκέψεις και περισπασμούς, αποδοκιμασίες από τους θεατές, κακές καιρικές συνθήκες κ.α.
Σε μια έρευνα του Jackson και των συνεργατών του (1999), ερευνήθηκαν τα στοιχεία εκείνα που συντελούν στην άριστη απόδοση ενός αθλητή και ανιχνεύθηκαν οκτώ σωματικά και ψυχολογικά χαρακτηριστικά που σχετίστηκαν με αυτή. Τα τρία εξ’ αυτών ήταν άμεσα συνδεδεμένα με τη δυνατότητα για υψηλά επίπεδα συγκέντρωσης των αθλητών. Πιο συγκεκριμένα οι αθλητές περιέγραψαν πως ένιωθαν:
α) να είναι πλήρως αφοσιωμένοι στο παρόν, χωρίς την παρεμβολή άσχετων σκέψεων για το παρελθόν ή το μέλλον,
β) να είναι ψυχολογικά ήρεμοι και να διατηρούν τον έλεγχο των σκέψεών τους, και
γ) να έχουν πλήρη επίγνωση και έλεγχο του σώματός τους και πολύ καλή αντίληψη του εξωτερικού περιβάλλοντος.
Αλλά και σε άλλες έρευνες στο χώρο της Αθλητικής Ψυχολογίας το στοιχείο που εμφανίζεται επανειλημμένως και φαίνεται να διαφοροποιεί τους επιτυχημένους αθλητές από τους υπόλοιπους είναι η δυνατότητα περιορισμού της προσοχής τους.
Ως εστιασμός της προσοχής ορίζεται η ικανότητα ενός αθλητή να στρέφει την προσοχή του στα κατάλληλα ερεθίσματα κατά τη διάρκεια ενός αγώνα. Η έννοια αυτή περιλαμβάνει και την ικανότητά του να περιορίζει και να διευρύνει την προσοχή του όποτε είναι απαραίτητο.
Αυτό σημαίνει πως ο παίκτης που έχει την μπάλα στα πόδια του θα πρέπει παράλληλα να διευρύνει το φάσμα της προσοχής του ώστε να μπορεί να δει καθαρά τους συμπαίκτες του, το γήπεδο, αλλά και να είναι σε θέση να μην επηρεάζεται από τις αντιδράσεις των θεατών, ή των αντιπάλων του.
Είναι συχνό φαινόμενο να κάνουμε λόγο για περιπτώσεις όπου ο παίκτης δεν έδωσε πάσα σε έναν καλά τοποθετημένο συμπαίκτη του, ο οποίος βρισκόταν μάλιστα στο οπτικό του πεδίο. Συχνά ο προπονητής και οι συμπαίκτες του παίρνουν την απάντηση, πως δεν είδε τον διαθέσιμο συμπαίκτη.
Παρότι εκ πρώτης όψεως ακούγεται σαν δικαιολογία, έρευνες δείχνουν πως όντως υπάρχει εξήγηση γι αυτό το φαινόμενο. Οι Memmertκαι Furley (2007) βρήκαν πως οι ακριβείς οδηγίες μπορούν να περιορίσουν υπερβολικά το πεδίο εστίασης ενός ποδοσφαιριστή με αποτέλεσμα αυτός όντως να χάσει σημαντικό εύρος της προσοχής του. Στην ουσία δηλαδή ο παίκτης αποτυγχάνει λόγω εξειδικευμένων οδηγιών να διευρύνει την προσοχή του και να κάνει τη σωστή κίνηση από άποψη τακτικής.
Οι αθλητικοί ψυχολόγοι ασχολούνται ευρέως με την εκπαίδευση στον έλεγχο της προσοχής (attentioncontroltraining) και το βασικό στοιχείο της είναι η διαδικασία περιορισμού ή διεύρυνσης της προσοχής, μέσα από τεχνικές χειρισμού της διέγερσης, καθώς έχει αποδειχθεί πως όσο αυξάνεται η διέγερση τόσο περιορίζεται η προσοχή. Σε αυτές τις περιπτώσεις δουλεύουμε με τον αθλητή προκειμένου να βρούμε το ιδανικό γι αυτόν επίπεδο διέγερσης που θα επιφέρει την καλύτερη δυνατή απόδοση.
Ο αυτοδιάλογος (self-talk) είναι επίσης μια στρατηγική ελέγχου της προσοχής η οποία έχει σχεδιαστεί προκειμένου να βοηθήσει τον αθλητή να αποκλείσει αρνητικές σκέψεις, να εστιάσει σε θετικές σκέψεις και συμπεριφορές, να αυξήσει την προσπάθεια κ.α.
Είναι σημαντικό για τον αθλητή να μάθει να προσεγγίζει κάθε αγωνιστική κατάσταση με θετική στάση, επομένως ο στόχος σε πρώτη φάση είναι η αντικατάσταση των αρνητικών σκέψεων σε θετικές.
Μερικές χρήσιμες συμβουλές:
- Προσπάθησε να επικεντρώσεις την προσοχή σου εσωτερικά, σε αυτό που κάνεις, τόσο στο πλαίσιο της προπόνησης όσο και του αγώνα.
- Προσπάθησε να περιορίσεις την προσοχή σου εξωτερικά, αγνοώντας άσχετα ερεθίσματα.
- Προσπάθησε να αντικαταστήσεις οποιαδήποτε αρνητική σκέψη έρχεται στο μυαλό σου, με μία θετική.
- Οι φράσεις που χρησιμοποιείς να είναι σύντομες και συγκεκριμένες.
- Να είναι σε πρώτο πρόσωπο, να αναφέρονται στο παρόν και να είναι θετικές.
- Να τις επαναλαμβάνεις τακτικά και να πιστεύεις σε αυτές.
 | |||||||
H ψυχολόγος κα Γλυκερία Σκούρα, γράφει για το Football-Academies.gr
Σκούρα Γλυκερία, Ψυχολόγος
Τηλ : 6944870304
Σχόλια
